CASE STUDIES

HOOGHEEMRAADSCHAP DE STICHTSE RIJNLANDEN

GEPLAATST
DOOR

Arjan Tabak

Data-gedreven voorontwerp voor de dijkversterking Sterke Lekdijk

a) HSDR

  • Waterschap in Midden-Nederland
  • Verantwoordelijk voor peilbeheer, kwaliteit oppervlaktewater en dijkveiligheid

Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (HDSR) gebruikt Sensar’s DijkScan om inzicht te krijgen in de historische zettingssnelheid per dijkvak. Hierdoor kan het voorontwerp slimmer en op een hoger detailniveau worden bepaald voor de dijkversterking van de Sterke Lekdijk, onderdeel van het HWBP (Hoogwaterbeschermingsprogramma).

2. Grof beeld uit ondergrondmodellen

De bodemgesteldheid op en rond een dijk is van groot belang bij een versterkingsproject. Wanneer de toekomstige zetting accuraat kan worden ingeschat, kan daar rekening mee worden gehouden in de voorontwerp-fase. Zo kan worden gezorgd dat de dijk, ook richting de verre toekomst, op voldoende hoogte blijft en bescherming biedt tegen hoogwaterscenario’s. Voor deze inschatting van toekomstige zettingen werkte HDSR voorheen met de bodemdalingskaart van Rijkswaterstaat; een relatief grove kaart op basis van openbaar beschikbare gegevens. Een onderscheid tussen dijk en achterland is hiermee niet te maken,  terwijl er juist rond de rivieren veel variatie is in de opbouw van de ondergrond.

De bodemdalingskaart van Rijkswaterstaat, zoals HDSR deze voorheen gebruikte.

b) Project Sterke Lekdijk

  • Versterking 55km primaire kering tussen Amerongen en Schoonhoven
  • Beschermt groot deel van de Randstad tegen overstromingen uit Lek en Nederrijn
  • Verwachtte Werkzaamheden: 2021-2029

 

Daarom is deze kaart vaak niet accuraat genoeg. Bovendien biedt deze geïnterpoleerde kaart slechts een indirecte indicatie van zetting op basis van de grondsoort, waardoor andere mogelijke oorzaken buiten beschouwing worden gelaten.  Hierdoor moest het waterschap een conservatieve zetting van 0,5 tot  1 cm/jaar aanhouden over het gehele traject, terwijl grote delen van de dijk zijn aangelegd op historische zandruggen. Een verfijning zou veel geld op kunnen leveren en onnodige overlast voor de omgeving kunnen voorkomen.

“We kunnen nu per dijksegment de beste aanpak bepalen. Dat scheelt flink in de kosten.”

c) HWBP

  • Landelijke aanpak versterking 1300km primaire waterkeringen voor 2050
  • Doel: voldoen aan herijkte veiligheidsnormen in de hernieuwde Waterwet

 

3. Inzicht per dijksegment

Om deze reden is HDSR bij Sensar uitgekomen. Onze DijkScan is gebaseerd op InSAR satellietmetingen en biedt het hoogheemraadschap gedetailleerde en accurate informatie over de historische en actuele zettingssnelheid van de Lekdijk en directe omgeving. Indien nodig kan er zelfs worden teruggekeken tot 1992. De DijkScan geeft directe input voor de inschatting van de toekomstige zakking van de dijk en daarmee de parameters waar rekening mee gehouden moet worden bij het voorontwerp. “Met deze werkwijze kunnen we per dijksegment de beste aanpak bepalen en dat scheelt flink in de kosten”, zegt Waldo Molendijk, contractmanager Sterke Lekdijk.

Historische zettingen op een deel van de Lekdijk, gevisualiseerd in DikeScan per dijksegment als 25ste percentiel-waarde.

4. Minder zetting dan verwacht

Een stuk van de Lekdijk van Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden.

Waar het hoogheemraadschap eerst rekening hield met 1 cm/jaar aan zetting over de gehele lengte van de dijk, bleek uit de DijkScan dat bij geen enkel dijksegment deze zetting daadwerkelijk in het verleden is gehaald  Hierdoor konden de eisen op veel stukken worden verlicht. Zo hoefde de dijk lang niet overal opgehoogd, wat grote kostenbesparingen opleverde. Daarnaast heeft HDSR onze dataset gebruikt om de referentiesituatie van de omliggende panden in kaart te brengen. Hiermee kunnen eventuele vervormingen van panden tijdens de bouw in perspectief worden geplaatst.

“Collega-waterschappen, doe er je voordeel mee!”

5. Een aanzienlijke besparing

De inschatting van HDSR is dat het gebruik van de satellietdata voor een totale besparing heeft gezorgd van meer dan een miljoen euro. Dit komt onder meer door een slimmere definitie van de aanpak per dijksegment en een betere risicoafdekking richting de toekomst. Naast de opbrengsten in geld, levert dit ook besparingen op voor het milieu. Door minder ruimtegebruik, minder materiaalgebruik en dus ook minder bouwactiviteiten wordt de CO2-uitstoot op het project gereduceerd. Daarmee draagt de satellietdata bij aan zowel het economische vlak als op het gebied van duurzaamheid. “Collega-waterschappen, doe er je voordeel mee!”, aldus Waldo.