GEMEENTE VLAARDINGEN

Slim prioriteren van het beheer van de openbare ruimte

Roël de Leede – Senior Beleidsmedewerker Water en Riolering bij de gemeente Vlaardingen.

Vlaardingen is een Zuid-Hollandse gemeente, die zo’n 72.000 inwoners telt. De gemeente is verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van de openbare ruimte en heeft voor een goede invulling van deze taak inzicht nodig in de kwaliteit van haar objecten. Vanwege de ligging op grotendeels slappe bodem, heeft de gemeente te kampen met structurele bodemdaling. Dit heeft grote impact op de degradatiesnelheid van de openbare ruimte, met frequente ophogingen als gevolg.

1. Ondergrondse werk

Roël de Leede is werkzaam bij de gemeente Vlaardingen als Senior Beleidsmedewerker Water en Riolering. Hij is in die hoedanigheid mede verantwoordelijk voor de prioritering van het onderhoud van riolering en wegen. Daarnaast houdt hij zich bezig met de waterhuishouding en de gevolgen van klimaatverandering, zoals bijvoorbeeld de effecten die droge periodes hebben op de gemeentelijke omgeving. Zijn doel is om achter de schermen het beheer zo uit te voeren dat de inwoners van de stad er zo min mogelijk hinder van ondervinden.

Onderhoudswerkzaamheden zorgen regelmatig voor overlast bij omwonenden.

2. Onvoldoende informatie uit ondergrondkaarten

Bodemdaling speelt een belangrijke rol in de ophoogstrategie van de gemeente Vlaardingen. Voorheen had de gemeente slechts ondergrondkaarten en -modellen ter beschikking om de bodemdaling te meten, gevoed door laagfrequente waterpasmetingen. Vanwege de sterke ruimtelijke variatie in bodemdaling zijn deze kaarten echter onvoldoende basis voor een data-gedreven beleid. Daardoor tastte de gemeente vaak in het duister en moesten er aannames gedaan worden in de onderhoudsplanning over de hoeveelheid daling in het verleden en richting de toekomst. Dit zorgde voor hoge onderhoudskosten en een groter aantal klachten van bewoners. Zo kan zetting onder meer zorgen voor afgebroken leidingen bij huisaansluitingen of voor een afname in de kwaliteit van de hoofdriolering door breuken, scheuren of openstaande voegen en verbindingen.

“Een meter riool vervangen in Vlaardingen kost al gauw €1.000″, aldus Roël, “dus dat wil je alleen doen als dat echt nodig is”. Daarnaast bieden de kaarten slechts een indirecte indicatie voor bodemdaling; ze vertellen bijvoorbeeld niks over de effecten die de waterstand op de daling heeft.

Een oude rioolbuis die vervangen moest worden.

“Idealiter vervangen we de riolering de dag voordat hij instort”

3. InSAR data voor de gemeente

Er is dus grote vraag vanuit de gemeente naar gegevens over de werkelijk opgetreden bodemdaling. Want, zoals Roël zegt: “Idealiter vervangen we de riolering de dag voordat hij instort.” Vanuit die gedachte is Vlaardingen uitgekomen bij Sensar. Met onze InSAR satellietmetingen krijgt Vlaardingen van de gehele gemeente een gedetailleerd beeld van de opgetreden bodemdaling sinds 2015 en wordt ze in staat gesteld om op objectniveau beslissingen te nemen over de toekomstige onderhoudsprioritering. Daarnaast biedt de data input voor de keuze van het te gebruiken ophoogmateriaal.

De afdeling Vastgoed bij Vlaardingen gebruikt de data dus ook. Onderwerpen hier zijn de waarde-inschatting van panden en het signaleren van huizen met funderingsproblemen. Daarnaast wil Vlaardingen zich met behulp van deze data in de toekomst ook meer toespitsen op de informatievoorziening richting burgers, zoals die omschreven is in de nieuwe Omgevingswet.

4. Droogtestresstest

Om beter inzicht te krijgen in de effecten van droogte op de bodemdaling van het gemeentelijk areaal, hebben Vlaardingen, Sensar en adviesbureau Wareco de handen ineen geslagen voor een droogtestresstest. Hierin is specifiek gekeken naar de extreem droge zomer van 2018 en de verschillen in bodemdaling met andere zomers. Hieruit bleek dat het maaiveld tot wel 5mm extra zakte door de droogte! Dit effect beperkte zich niet alleen tot de sterk dalende buurten, maar was ook te zien in de normaliter relatief stabiele stadsdelen. In sommige gevallen kon zelfs het wateronttrekkende effect van bomen gekoppeld worden aan een hogere maaivelddaling.

De bodemdaling in de gemeente Vlaardingen, weergeven per buurt.

“Met het slimmer prioriteren van een aantal rioolstrengen heb ik de kosten er al uit”

5. Snelle besparing

Al met al bespaart het gebruik van satelliet-gebaseerde bodemdalingsgegevens Vlaardingen veel geld en zorgt het daarnaast voor betere en proactievere dienstverlening richting de inwoners. Het voordeel zit met name in het beter inschatten van het vervangingsmoment en het vroegtijdig signaleren van knelpunten. “Met slimmer prioriteren van een aantal rioolstrengen heb ik de kosten er al uit”, aldus Roël. Door gebruik te maken van onze data heeft de gemeente Vlaardingen nu een data-gedreven en slimme prioritering van het onderhoud aan de openbare ruimte.